Thứ Ba, 31 tháng 1, 2012

Đôi điều về bức đại tự tại nhà thờ trưởng phái, thôn Trù Phúc



Tại Nhà thờ trưởng phái tại thôn Trù Phúc, xã Lạc Sơn (được xây dựng từ năm 1903) có một bức đại tự cổ, được khắc vào những năm đầu thế kỉ XX có nội dung là: "ĐỨC DUY HINH". Theo thiển ý người viết, có thể bức đại tự này do cố Nguyễn Duy Quỹ cùng anh em là Nguyễn Duy Huệ (cố đồ Song - là người hay chữ), Nguyễn Hữu Văn... làm nên.
Nội dung của đại tự có nghĩa là: Chỉ có đức mới toả ngát hương. Nguyên bản câu này được trích trong sách xưa: "Đức giả bản, đức duy hinh", nghĩa là: Đức là gốc, chỉ có đức mới ngát hương. Đây cũng là một câu hoành phi thường được treo trong các gia đình hay nhà thờ họ. Nó phổ biến vì có nội dung vô cùng ý nghĩa.
Đức là cái bao trùm, đức của đấng nam nhi có "Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín" (thường gọi là ngũ thường), đức của phụ nữ là "Công, Dung, Ngôn, Hạnh".
Một trong 8 bài nhã nhạc khi tế đền Nam Giao triều Nguyễn có đoạn nhạc:
Long nghi cáo bị
Nhạc chương đại thần
Tư văn dĩ phước
Minh đức duy hinh 
 Như vậy, người xưa xem rằng: văn là cái phước, đức là cái ngát hương, đức là một khái niệm bao trùm lên mọi chuyện, đối với nữ nhi phải thuận tam tòng, tứ đức, đức là công, dung, ngôn, hạnh. 
Sách xưa cũng viết rằng:
Đức trọng, nhân trường thọ
Tâm khoan, phúc tự lai
Con người có đức thì luôn vui vẻ giữa đời là vậy. Có đức thì thêm tuổi thọ, được kính yêu.
Nhiều họ cũng thờ đôi câu đối như thế này: 
仁 義 肇 培 源 也 遠  
箕 裘 垂 裕 德 惟 馨  
Nhân nghĩa triệu bồi nguyên dã viễn 
Cơ cừu thùy dụ đức duy hinh
Chữ "ĐỨC" ngày xưa đến nay luôn được coi trọng. Chính vì lẽ đó mà các bậc tổ tiên của chúng ta đã sống có đức và mong cho vạn đại cháu con Nguyễn tộc đều toả "Đức" ngát ra. 
Trong thời đại mới, chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nói: "Người có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó".

2 nhận xét:

  1. Đức thừa Tiên Tổ thiên niên thịnh
    Phúc ấm nhi tôn bách thế vinh

    Trả lờiXóa
  2. Nhất nhân tác phước thiên nhân hưởng
    Độc thụ khai hỏa vạn thụ hương

    Trả lờiXóa