Thời gian gần đây, báo chí nhắc nhiều đến công tác bảo tồn di tích, như ở chùa Trăm Gian (Hà Tây cũ). Xem chuyện của thiên hạ mới thấy công tác phục hồi, bảo vệ di sản của họ ta, mà cụ thể ở đây là họ Nguyễn Duy Đại tôn còn có nhiều bất cập.
Nhà thờ đại tôn vốn xây dựng năm 1903, lúc ấy chỉ có một tòa nay là thượng điện. Sau này nhờ con cháu phát tâm mới làm thêm nhà Hạ điện, tôn tạo khuôn viên. Trong nhà thượng điện nay vẫn còn lại mấy chữ ghi lại niên đại bằng nét chữ chân phương, sắc sảo.
Còn bức đại tự: ĐỨC DUY HINH được các cố họ ta làm năm Bảo Đại, đôi câu đối làm năm Giáp Tý niên hiệu Khải Định (1925). Đây là hai di sản còn lại cùng với các đồ tế khí, long ngai...
Năm 2011, họ ta tổ chức tu chỉnh lại một số đồ tế khí, đây là một việc đáng mừng nhưng lại buồn thay vì việc làm không có tham khảo ý kiến của các chuyên gia bảo tồn. Vốn các đại tự, câu đối ngày xưa làm bằng gỗ, sơn son, thếp vàng. Sơn thì sử dụng sơn ta và các nét chữ thường sắc sảo. Tuy nhiên, quá trình phục hồi lại làm theo kiểu làm mới (như ảnh), các chữ được sơn lại bằng sơn vàng, nền quét sơn đen bằng sơn hiện đại, trong khi nhiều chi tiết như nét chữ lạc khoản, cuốn thư, các chi tiết mỹ thuật lại được phủ trùm cũng bằng sơn vàng, hầu như các chữ lạc khoản không còn rõ, khó đọc, toàn bộ câu đối, đại tự được sơn phủ bóng loáng, không đúng với nguyên gốc.
Việc bảo tồn di tích cần phải tuân thủ theo giá trị gốc của di sản. Một nhà thờ, những đồ tế khí, câu đối... hơn 100 năm không thể vì có tiền mà có thể phá ra dựng lại, thế thì không còn hồn cốt của những giá trị cha ông để lại nữa. Nếu ai cũng làm như thế thì có thể giờ này khu lưu niệm của chủ tịch Hồ Chí Minh ở Nam Đàn cũng biến thành nhà ngói cao sang.
Họ Nguyễn Duy đại tôn đang lên kế hoạch sửa sang nhà thờ, nhưng hiện đang tạm dừng có không có kinh phí. Hi vọng một khi công trình được triển khai sẽ tham khảo ý kiến đồng tộc, đưa ra phương án thích hợp để cho nhà thờ họ ta đi cùng con cháu, mang những tâm huyết của ông cha và răn dạy con cháu về những gì tiền nhân để lại.
Vinh thành, lập đông Nhâm Thìn.
